De zin en onzin van duurzame en fairtrade keurmerken en certificaten

Waarom een keurmerk soms wel, en soms niet belangrijk is.

Zoals veel zaken in het leven is de wereld van certificering niet zwart wit. Niet alle kleding zonder keurmerk is ‘slecht’. En niet alle kleding mét een certificaat is automatisch onderdeel van een volledig transparante keten. Welkom in de wonderlijke wereld van keurmerken en certificaten. 

Allereerst dit: ik ben blij dat er keurmerken en onafhankelijke organisaties bestaan die zich inzetten om arbeidsomstandigheden in lagelonenlanden te verbeteren. Hetzelfde geldt voor impact op het milieu. Deze organisaties zijn in staan om controles en checks uit te voeren op een manier die voor een klein merk individueel niet haalbaar is. Maar wanneer is een keurmerk belangrijk, en wanneer kun je ook prima zonder? 

Wanneer ik een keurmerk belangrijk vind

Zoals je in mijn blog ‘Waarom eerlijk produceren ingewikkeld is‘ kunt lezen, is kleding laten produceren op grote afstand een risico. Hoe verder weg, hoe lastiger te controleren wat er precies gebeurt. Om nog maar te zwijgen over de grote wirwar aan tussenpersonen en subcontractors waar je zelf vaak geen zicht op hebt. Wanneer ik samenwerk met leveranciers buiten Europa (die dus buiten de Europese wetgeving vallen), vind ik het belangrijk dat de productiefaciliteit bepaalde certificaten heeft. Praktijkvoorbeeld: de basic t-shirtjes die ik verkoop worden gemaakt in India. Niet naast de deur. Daarom vind ik het belangrijk dat zowel het materiaal, als de fabriek zelf gecertificeerd is. Het GOTS certificaat vind ik een hele fijne. Die borgt niet alleen duurzaamheidsaspecten, maar let ook op arbeidsomstandigheden op plantages en tijdens het bewerkproces van het katoen. Daarnaast is de fabriek aangesloten bij de FairWearFoundation. Omdat ik een kleine partij ben is het erg fijn dat er een stevige en onafhankelijke organisatie is die meekijkt en invloed heeft. 

Waarom een keurmerk niet in elke situatie nodig is 

Een groot deel van mijn collectie wordt in Nederland gemaakt. Als je mij volgt op Instagram weet je vast al hoe enthousiast ik hier over ben. Lokaal, dichtbij en gerund door fantastische, hardwerkende en nuchtere vrouwen op het platteland van Noord-Holland. Briljant toch, dat dit nog steeds kan op eigen bodem! Een FairTrade keurmerk voor dit naaiatelier zou nogal overbodig zijn. Ik ken ze goed, kom er regelmatig en weet dat de Nederlandse overheid strenge wet- en regelgeving heeft op gebied van arbeid en werknemersrechten. En zo zijn er natuurlijk nog meer Europese landen waar wetten goed gehandhaafd worden. Maar let op, ook in Europa vindt uitbuiting plaats, dus onderzoek naar het land waarmee je zaken doet blijft van cruciaal belang. Overigens probeer ik wel zoveel mogelijk gecertificeerd materiaal te gebruiken in het Nederlandse productieproces. 

En dan nog dit 

Certificaten en keurmerken kosten geld. Sommige organisaties die keurmerken verstrekken, zoals het FairTrade keurmerk van Max Havelaar zijn commerciële partijen. Niet persé erg. Zij hebben geld en omzet nodig om de certificering en controles te financieren. Tegelijkertijd kunnen de kosten voor kleinschalige ateliers, zoals kleine familiebedrijfjes, veel te hoog zijn. Alhoewel ik certificaten en keurmerken belangrijk vind, gaat bij mij gaat dan niet meteen de deur dicht. Bij kleine ateliers is het namelijk heel goed mogelijk om een goede relatie op te bouwen en nauw contact te hebben. Omdat hun productiecapaciteit relatief laag is, heb je als kleine afnemer wel al snel een positie waarin je een intensieve samenwerking met elkaar aan kunt gaan. 

Lang verhaal kort

Of een keurmerk nuttig is, is dus helemaal afhankelijk van de situatie. Is een atelier/fabriek groot of klein? Verweg of dichtbij? Hebben ze veel of weinig afnemers (stel jij iets voor)? Kun je een intensieve samenwerking aangaan met veel contactmomenten, of is het juist wat oppervlakkiger? Een keurmerk is zeker geen vinkje op de checklist dat je ontzegt van al het ‘gedoe’ om een open en transparante productie keten te bouwen. Wat mij betreft kan een keurmerk een hele mooie en waardevolle toevoeging zijn aan de keten. Maar vergeet vooral niet te kijken wat een merk daarnaast óók doet om duurzaam en fair te handelen.